Bilgi Merkezi

birevim-tasarruf-reklam

1/ 25 BİN ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI NEDİR?

Arazinin kullanma amacı, bölge tipi, bölge nüfus, kullanma biçimi, bölgenin yapı şekli, yerleşkelerin yönü ve yerleşim alanlarının büyüme seviyesi gibi durumlarla ilgili prensiplerin ve çözümlerin yer aldığı plana denir. Bölgedeki arkeolojik kazı ve doğal sit bölgeleri de bu planda gösterilir.

1/ 100 BİN ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI NEDİR?

Jeoit Yüksekliği (1:100.000 Ölçekli Pafta Bazında) onaylanan ve en üst ölçeğe sahip olan en üst çevre düzeni planına denir. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı bu planda özellikle temel stratejik kararlar yer almaktadır. Bu planla ev,  ulaşım, sanayi, turizm, tarım vs. gibi arazi kullanımına ve yerleşime bağlı kararlar belirlenmektedir.

A TİPİ, B TİPİ FON NE DEMEKTİR?

A ve B Tipi olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. A Tipi fonlar, portföy değerinin ortalama en az yüzde 25’ini devamlı olarak Türk şirketlerinin hisse senetlerine yatırmış olan fonlardır. B Tipi fonlar ise bu şartlara dahil değildir.

AÇIK BÜTÇE NEDİR?

Gider ve geliri aşan bütçe tipidir.

AÇIK KREDİ NEDİR?

Banka kuruluşları tarafından güvenlilik kriterlerine uyan müşterilerine sadece imza karşılığında verilen kredidir. Bu tarz krediler için teminat ve ya kefalet gerekmez. Banka müşterisi kullandığı krediye karşılık alacaklıya karşı tüm mal varlığıyla sorumlu durumundadır.

AÇIK PAZAR NEDİR?

Yabancı üreticilerin mallarını rahatça satabildikleri piyasaya denir.

AÇIK PİYASA İŞLEMİ NEDİR?

Açık piyasa ve ya serbest piyasa işlemi, Merkez Bankası’nın para değerindeki kararlılığı sağlamak amacıyla giriştiği piyasa işlem türüdür. Merkez Bankası, piyasaya hazine bonosu ve ya tahvil satarak para hacmini daraltabilmektedir. Ayrıca MB, para alım da gerçekleştirerek hacmi genişletebilmektedir.

ADAT NEDİR ?

Faiz hesaplamasında kullanılan bir terimdir. Anapara çarpımı gün sayısı bölü 100’den oluşan bir rakamdır.

AİLE KONUTU NEDİR ?

Medeni Kanun’da evli insanların birlikte yaşadıkları, aile hayatlarını sürdürdükleri ve sürekli ikamet ettikleri yaşam alanına “aile konutu” denilmektedir.

AKİT

Hukukî sonuç doğurmak amacı ile iki veya daha çok kimsenin veya kuruluşun karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanları ile gerçekleşen işlem, sözleşme, mukavele, kontrat.

BEY

Mal veya satılabilir emtia ya da bir hakkın bedel karşılığında başkasına devredilebilmesi, satış durumu.

BİRİM DEĞERİ

Söz konusu katılım bankasının katılma hesaplarına fon kabul ettiği ilk gün için 100 olarak kabul edilen öte yandan; kâr veya zarar edildiğinde değişen. Aynı zamanda, kâr veya zarar kayıtlarının yapıldığı günlerde, vadelerine göre ayrılmış her bir fonun toplam değerinin, fonun bir önceki günkü toplam hesap değerine bölünmesi ile yapılan işlemdir. Kâr ya da zarar kaydı yapılmayan günlerde ise, bir önceki günün birim değerine eşit olan katsayıyı ifade eder.

BİRİM HESAP DEĞERİ

Banka katılım hesabının cari ederini ortaya koyan, aynı zamanda birim değerinin hesap ederi ile çarpılması sonucunda ortaya çıkan finansal sonuç, bankada hesabı açanın üzerinde hak iddia edeceği meblağdır.

CAİZ

Din açısından yapılması helal ve mubah olan; her tür davranış, tutum ve tasarrufun genel tanımı.

ENFLASYON FARKI

Paranın, alım gücü anlamında değer kaybetmesi ve bu yöndeki oransal azalma. Borçludan enflasyon farkının talep edilmesi hakkını doğurur ve bu fark faiz olarak değerlendirilemez.

FAİZ

Şahıs veya banka nezdinde bir süreliğine ödünç veya işletilmek üzere verilen kapitalin kullanımına karşılık, alınan karın tanımı. Öte yanda, ekonomik terim olarak da başkasının parasını kiralamak veya kullanmak karşılığında kullanılan kapitalin kira getirisi.

FAİZSİZ BANKACILIK

Bütün bankacılık işlemleri, müşterilerine fon kullandıran veya fon toplayan; bunun dışında ayrıca, her tür faizsiz bankacılığın yürütüldüğü sistem. Bu sistemle, karar ve zarar ortaklığı ile finansal her tür mal, hizmet ve parasal işlemler ticareti yapılabiliyor.

GARAR

Herhangi bir ticari konuda oluşan bilinmezlik, meçhuliyet veya belirsizlik hali.

HARAM

Dini açıdan yapılması yasak olan, hak edilerek kazanılmayan, yenilmesi din kuralları açısından en yasak olan ve yapılması halinde, uhrevi cezası olan tutum.

HESAP DEĞERİ

Söz konusu katılım bankasının işlem hesaplarına fon olarak kabul ettiği ilk gün, banka mudisi tarafından yatırılan bedelin 100 olarak kabul edilen birim değerine bölünmesini takip eden zamanda, banka müşterisince yatırılan veya çekilen miktarın; birim değere bölünmesi sonucu ortaya çıkan tutardır. Söz konusu para yatırılmışsa eklenmesi veya para çekilmişse çıkarılması ile hesaplanan katılma hesabı sahiplerinin fon mevcuduna katılma oranını gösteren katsayı oranını anlatır.

ÎCARE

Her hangi bir mal veya gayrimenkulün kullanım hakkını, çıkar karşılığı belli başlı bir parasal değer karşılığında bir başkasına geçici süre ile verilmesi. Menfaat satışı veya kiralama da denilebilen kavram kapsamına günümüzde ki, iş sözleşmelerini de dâhil etmek mümkün.

İCMA

Dini açıdan uygulamaya dayanan bir konunun hükmü üzerinde, bütün islam alimlerinin hem fikir olması, ittifak etmesi. Söz konusu hükmün, bütün Müslümanlar tarafından kabul görüp, benimsenmesi.

ÎNE SATIŞI

Ticarette, finansman temin etmek için başvurulan ve genelde İslam alimlerinin çoğunluğu tarafından, faiz hilesi olduğu için meşru görmediği bir yöntem biçimi. Bu sisteme göre; bir mal veresiye tedarik edilip satın alınıyor ardından, daha düşük bir ederle peşin satılarak kasaya nakit girişi sağlanıyor.

İSTİĞLAL SATIŞI

Bir kişinin diğerine borç olarak para, gayrimenkul veya malı teminat olarak vermesi; vadeli ürün alımı ile aynı malın 2. ya da 3. kişilere peşin bedelle satılarak finansman elde etme sistemi. Söz konusu uygulamada, ürün veya malı vadeli olarak satan kişinin kendisi tarafından satılan malı, ileri bir zamanda yeniden ve daha ucuza bir fiyattan peşin olarak satın almasında faiz şüphesi olduğu görüşü de mevcuttur.

KABZ

Bir mal, eşya ve ya ürünü satın alarak, bedelini satıcıya ödeyip o malı elde etmek. Söz konusu alışverişin 2. Türünde ise, bedelini ödeyip malı almak yerine kullanım hakkına sahip durumu. Sattığımız herhangi bir malın banka hesabına geçen bedeli veya satın aldığımız arazinin tapusu gibi.

KÂR

Belli bir mal veya ürünün satışından elde edilen gelir. Tüketici yanıltılmadığı sürece ve piyasaya uygun fiyat korunarak yapılan satışlarda, kar etmek meşru bir ticaret esasıdır.

KAR-ZARAR ORTAKLIĞI YATIRIMI

Kâr ve Zarar Ortaklığı Yatırım akdi kapsamında finansman gereksinimi olan gerçek veya tüzel kişilerin, bütün iştigal alanları yada sınırlı bir faaliyeti, belirli bir parti ürünün veya malın alım satışından kaynaklanacak kâr ve zararına iştirak etmek için finansman sağlanması. Herhangi bir iş akdinde yer alan tarafların, kâr ve zarar iştirak oranlarının, varsa teminat oranının da net olarak ifade edilmesi durumu.

KARZ

Karz, faizsiz bir ödünç alma akdidir. Faizsiz ve karşılıksız olarak kullanılmak üzere, bir mal veya şeyi ödünç almak. Ödünç alınan şeyin türü veya mal nevi ne ise, ödemenin de o şekilde ve alınan oranda yapılması.

KARZ-I HASEN

Karşılıksız borç verme durumu. Verilen borçtan herhangi bir elde etmemek ve öyle bir beklentiye girmemek.

KATILIM ENDEKSİ

Ticari anlamda, hisse senetlerinden meydana gelen borsa endeksidir. İMKB’de işlem gören Katılım Endeksi, aynı zamanda Katılım Bankacılığı normlarına da uygun olarak ticari değer görüyor.

KATILIM FONU

Gerçek veya tüzel kişilere ait katılım bankaları nezdinde açılan, özel cari hesap ya da katılma hesaplarında bulunan kapital değeri anlatır.

KATILMA HESABI

Bir mudi, herhangi bir bankada katılım hesabı açtığında, hesabında bulunan para sayesinde katılım bankası ile sermaye ortaklığı yapmış olur. Bu ticari ilişkide Câri hesaba yatırılan fonlar da faizsiz borç hükmünde değerlendirilir ve bu yöndeki ticari ilişki emek sermaye ortaklığı sözleşmesine istinat edilir. Bu ticari sözleşmenin kurallarına göre kar ve zararda iki tarafta ortak durumdadır.

KEFİL

Bir borcun ödenmesi veya bahsi geçen bir hakkın ifası konusunda, borca ve borçluya kefalet eden kefilin zimmeti ile asıl borçlunun zimmeti birleştirilerek aynı sayılır. Borçlunun, bahsi geçen borcunu ödememesi halinde kefil olan borçtan aynı ölçüde sorumludur.

KİRA SERTİFİKASI

Uluslararası piyasalarda Sukuk adı ile bilinen kira sertifikalarına verilen ad. Söz konusu maddi değer taşıyan kira sertifikaları bahsi geçen vadeye kadar kira olanağı sağladığı gibi ekonomik-ticari piyasalarda da maddi bir değer olarak satılabiliyor.

KURUMSAL FİNANSMAN DESTEĞİ

Bir nevi, işletmenin ihtiyaç duyduğu sermaye gereksiniminin karşılanmasıdır. Bu kapsamda işletmeye gerekli olan hizmet bedeli, gayrimenkul ve emtia gibi bedellerin katılım bankası tarafından karşılanması.

LİSTE FİYAT ÜZERİNE AKİT

Ticari hayatta söz konusu bir malın vadeli satılması ve bahsi geçen malın satışı sırasında, vade farkı uygulanması da genel kabul gören bir ticari işleyiş biçimidir.

MAHRUM KALINAN KAR PAYI

Herhangi bir katılım bankasına borcu bulunan bir firma, vadesi geldiği zaman borcunu ödemediğinde bir hak kaybı meydana geliyor. Söz konusu, kar kaybının yaşanmasına neden olan tarafın, bahsi geçen kaybı bir şekilde telafi etmesi gerekiyor. Yukarıda ifade edildiği üzere yaşanan durum nedeniyle, gecikmeden kaynaklanan kar oranına, mahrum kalınan kar payı deniliyor.

MUDAREBE

Herhangi bir ticari oluşumda, işletme ve sermaye ortaklığı anlamına gelir. Bu kapsamdaki sözleşme, aynı zamanda katılım bankalarında ki, katılım hesaplarını da içine alır. Böylesi ticari ilişkilerde anlaşma kapsamında kar pay oranları belirlenir. Ancak, ortada bir zarar oluşması durumunda, zarar tamamıyla sermaye tarafına tevdi edilir. Bu kar kaybında, işletmeci olan taraf ise, emek kaybına uğrar.

MUDARİP

Sermayedarlardan aldığı sermayeyi işletecek olan kişi-tarafa mudarip denir. Bu ticari ilişki de, mudarebe ortaklığında katılım bankası, açılan katılım hesaplarını işleteceğinden; işletmecidir yani, mudarip katılım bankasıdır.

MURABAHA

Günümüzde, katılım bankalarında ağırlıklı olarak para kazanılan ve rağbet gören yöntem. Bu yöntem, belli bir mal maliyetinin müşteriye aktarılması ve sonrasında üzerine kar payının eklenerek satılmasıdır. Kısaca, peşin alınan bir malın, vadeli ve üzerine kar marjının eklenerek satılması.

MURABAHA KART

Katılım bankası tarafından, katılım hesabı açan müşteriye verilen, nakit çekim yapılmayan ve alım satımda aracı olmamaya çalışan kredi kartı türüne verilen ad. Sözkonusu kredi kartı, bankaların kart sahibine nakit kredi ve alım satım işlemlerinde pratik bir ödeme yolu sunar.

Katılım bankaları bahsi geçen kredi kartı sistemiyle alım satımlara; kefalet ve murabaha olmak üzere 2 ayrı biçimde dahil oluyor. Bahsi geçen sistemde katılım bankası kart hamiline kefil olur ve kart hamilinin mal alabilmesi için ticaret için gerekli parayı kefaleten katılım bankası katılımcı adına öder.

Öte yandan diğer yöntemde ise, kredi kartı ile alınan tüm mallar katılım bankası adına temin edilir. Bu yöntemle alınan mallar, katılım bankasından da akdi kar oranı üzerinden liste fiyatı ile kart sahibine satılır ve bu kartla alışverişlerde taksitlendirme yapılmaz.

MUSAKAAT

Özellikle Ziraat ortaklıkları için kullanılan bir ifadedir. Örneğin, ziraat konusunda yapılan bir ortaklıkta bir tarafın meyve fidelerini diğer tarafın ise, bahsi geçen fidelerin bakımını üstlenme ortaklığına Musakaat denir.

MUZARAA

Bu ortaklıkta Musakaat gibi bir ziraat ortaklığıdır. Sözkonusu Muzaraa ortaklığında bir taraf sermaye anlamında sahip olduğu arazisini diğer taraf ise, iş gücünü ortaya koyar.

MÜŞAREKE

Bir sermaye ortaklığı türüdür ve her iki ortak tarafın da sermayeye dahil olur. Ancak, bahsi geçen ortaklıkta kar anlaşmaya göre paylaşılır. Diğer taraftan zarar ise, sermayedeki hisse oranına göre yapılır.

MÜTEKAVVİM MAL

İslam dinince, fiilen kazanılan ve kullanım açısından hiçbir sakınca bulunmayan; kullanımı mübah olan her tür mal, mütekavvim mal kapsamına giriyor. Örneğin; yiyecekler, gayrimenkul ve menkul mallarda bu kapsamdadır. Gayri mütekavvim mal tanımı ise, İslâm’a göre, zaruret hali dışında yararlanılması mübah sayılmayan.

ÖZEL CARİ HESAP

Her hangi bir bankada açılan ve hesap sahibine faiz, hiçbir gelir ve zarar getirmeyen hesap türüne “özel cari hesap” denilir. Sözkonusu kapsamda açılan hesaplardaki paralar bankaya emanet hükmündedir.

ÖZEL FİNANS KURUMU

Türk hukukunda, faizsiz bankacılığın ön tanımıdır.1983 yılında 1983 yılı 7506 sayılı ve 16 Aralık 1983 tarihli KHK ile İslam bankalarının Özel Finans Kurumları ismi ile açılması sağlandı. Adı geçen kararnamenin 1. Maddesi; özel finans kuruluşlarının faaliyet, tasfiye, organ ve kuruluşuna dair esasların düzenlenme yetkisini T.C. Merkez Bankası’nın görüşünü almak kaydıyla Başbakanlığa vermiş.1 Ocak 2006 tarihinden itibaren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu yürürlüğe girdi. sözkonusu düzenleme ile dahil edildi.

RABBUL-MAL

Katılım bankalarında, sermaye sahibine verilen isimdir. Katılma hesabı olan bireyler, bankaya nispetle rabbü’l-mal olarak kabul edilir. Bu konumda Banka ise Mudarip tanımındadır.

SARF

Para hükmündeki kıymetli değerlerin karşılıklı alıp satılmasını ifade eder. Örneği; EURO, TL, USD cinsinden para alım satım işlemleri sarf sayılır. Aynı şey külçe ve gram altın içinde geçerli ve sarf akdinden sayılır. Söz konusu kapsamda sarf, sözleşmesi vadeli yapılmaz.

SELEM

Ticari alışverişlerde tarafların, parayı peşin verip bahsi geçen malı veresiye satmasını kapsar. Sözkonusu alışverişte; adı geçen ve satılan malın her yönden belirlenmesini sağlayacak detaylı bilgilerin tanımlı olarak yazılması gerekiyor. Tanımı, niteliği ve ederi yazılı olan malın teslim edileceği vadenin de satış sözleşmesinde yazılı olarak yer alması lazım. Bahsi geçen alışverişte malın ederinin de, sözleşme anında satıcıya verilmesi gerekiyor.

SEMEN

Ticari olarak, nev’i ve niteliği ne olursa olsun bir malın; ederi-karşılığı-bedelidir.

SUKUK

Sukuk, ticari bir varlığın menkul kıymet nezdinde değer atfedilerek, sertifikalar şeklinde satılması. Sukuk, islami açıdan alım satım işlemleri mubah sayılan ticaret biçimidir. Bahse konu sertifikaları satın alanlar, menkul varlığa ellerinde bulunan sertifika oranında ortak sayılır. Yani, söz konusu varlığın geliri onlara ait olur. Sukuk, kira, murabaha, ortaklık, selem ve istisna da farklı biçimde kullanılabilir. Öte yandan Sukuk, devlet ve İslâmî hassasiyet taşıyan kuruluşların, ticari anlamda yatırım aracı ve faizsiz gelir temin etmede kullandıkları islami yöntem.

TEKAFÜL

Sigortacılık sisteminde islami kriterlere göre hareket edilmesi. Bu uygulama biçiminde ortaklık, bağış, yardımlaşma ve dayanışma unsurları esastır. Bahsi geçen sistemde katılımcılar tarafından ödenen primler, sigorta şirketleri yerine katılımcılara aittir. Bu primler faizsiz işlem yapan alanlarda, iştirakçiler adına kar sağlayacak işlerde kullanılabilir.

TEVERRUK SATIŞI

Vadeli bedelle alınan ve her ne cisten olursa olsun, bir malın ticari spot piyasada alıcılara peşin satılma yöntemidir. Bu yöntem ile mal satışının 1. Kişiden, 2. Kişiye geçme ve satışın gerçek olma koşulu aranır.

ÜRETİM DESTEĞİ

Devlet veya özel kuruluşların, ülke içi ve ülke dışına yönelik, üretiminin arttırılmasına çalışmalara ağırlık verilmesi. Bahsi geçen destekler arasında vergi indirimi ve teknolojik destek gibi konular yer alıyor.

VADE FARKI

Ticari hayatta, bir ürünün satış fiyatı önceden belirlenir ve bahsi geçen malın vade farkı nedeniyle, yüksek fiyattan satılması caiz ancak; sözkonusu vade farkı İslâmi koşullara göre faiz hükmünde kabul görmemektedir. Zaten ticari hayatta vadeli satılan bir ürünün peşin fiyat ve vade farkından kaynaklanan bedeli; faturada ayrı ayrı yazılır öte yandan, reel ticarette vade farkı uygulaması faiz olarak kabul görür.

VEDÎA

Vedia kelimesi, mevduat kelimesi ile aynı kökten geliyor. Kelime anlamı ise, emanet bırakılan değer-şey olarak karşımıza çıkıyor.

VEFA SATIŞI

Herhangi bir nevi ürünü, satıştan belli bir süre sonucunda; aynı bedelle geri almak. Kısaca satılan malın, yeniden alınması vaadi ile satılma veya rehin bırakılması durumu.

WAKALA

Ticari alanda kişi veya kurum, söz konusu yatırımı yapan yani sermayeyi sağlayandır. Ancak bu kurum herhangi bir konuda, başka kurum ya da kişiden hizmet alırsa uzmanlık bedeli olarak Wakala öder; kısaca acentelik sözleşmesi bedelidir.

birevim-tasarruf-reklam