Ev sahibi ( kiraya veren ) ile kiracı ( kiralayan ) arasındaki ilişki 2011 yılı itibariyle ‘’ 6570 Sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun’’ kapsamında değil ‘’ 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’’ ile düzenlenmektedir. Dolayısıyla ev sahibi ve kiracı arasında yapılan sözleşme bir nevi senet niteliğini taşıdığından ötürü aradaki ilişkiyi de borç-alacak ilişkisi olarak tanımlayabiliriz. Bu nedenle ev sahibi kendi menfaatleri doğrultusunda sözleşmeyi hazırlayacağından ötürü kiracılar sözleşmeyi imzalamadan evvel dikkatlice okumalı ve şartların uyma durumuna göre imza atmalıdır.
Kiraya Verenin Kiralayana Yükümlülükleri
- Gayrimenkulün vergi, sigorta ve benzeri kiraya veren ile ilgili ödemleri kira sözleşmesinde aksi belirtilmediği sürece kiraya veren tarafından ödenmelidir.
- Gayrimenkulü kiraya verenin birinci yükümlülüğü, kira sözleşmesi süresince gayrimenkulün kiraya verildiği gibi kalmasını sağlamaktır.
- Kira bedelinin düzenli ödenmemesi durumunda kiraya veren herhangi bir cezai işlem içerikli anlaşma yapamaz.
- Gayrimenkul kullanımı ile ilgili olmak şartıyla öngörülen ya da öngörülmeyen bütün yan giderler kiraya veren tarafından karşılanmalıdır.
- Gayrimenkulün herhangi bir kusurunun ortaya çıkması ve bu kusurdan ötürü kiracının zarar görmesi durumunda kiraya veren doğan zararı karşılamak ile yükümlüdür.
- Kiralananın herhangi bir ayıbı var ise kiracı, kiraya verenden bu ayıbın giderilmesini isteyebilir. Eğer ki, kiraya veren ayıbı gidermiyor ise kiracı, kiraya veren adına bu ayıbı giderebilir ve oluşan alacağı kira bedelinden düşürebilir.
Yukarıda belirttiğimiz gibi pek çok hususun Borçlar Kanunu incelendiğinde karşılıklı menfaatlerin korunması adına yer aldığı görülmektedir.
Kiracının Kiraya Verene Yükümlülükleri
- Kiracının birinci yükümlülüğü kira bedelini zamanında ve eksiksiz ödemektir.
- Kiracı, kira bedeli ile birlikte ödemek zorunda olduğu diğer giderleri ödemedi takdirde kiraya veren kira sözleşmesini fes etme hakkına sahiptir.
- Kira sözleşmesi yapıldığında kira bedeli için herhangi bir tarih belirtilmemiş ve bölgede genel bir uygulama söz konusu değilse, kira bedeli her ayın sonunda ödenmelidir.
- Kiracı gayrimenkulü teslim aldığı gibi teslim etmelidir. Ancak kullanıma bağlı yıpranmalara karşı bir sorumluluğu yoktur.
- Kiracı gayrimenkulde herhangi bir değişiklik yapmak istediğinde kiraya verenden yazılı izin almak zorundadır.
Şeklinde kiracının da kiraya verene çeşitli yükümlülükleri vardır.
Ev Sahibinin Değişmesi Durumuyla İlgili Kanun Maddesi
Borçlar Kanunu Madde 351; gayrimenkulü sonradan edinen kişi çeşitli nedenlere dayalı şekilde bakmakla yükümlü olduğu bireylerden ötürü gayrimenkulü konut ya da iş yeri amaçlı kullanım zorunluluğu içindeyse, gayrimenkulü edinme tarihinden itibaren 1 ay içinde yazılı şekilde durumu kiracıya belirtebilir ve kira sözleşmesini 6 ay sonra açabileceği bir davayla sonlandırabilir.
Kira Sözleşmesinin Kiracı Tarafından Feshedilmesiyle ilgili Kanun Maddesi
Borçlar Kanunu Madde 325; sözleşme süresine uymaksızın kiracı gayrimenkulü kiraya verene geri verirse, kira sözleşmesinden doğan borçları ödemekle yükümlüdür. Ancak kiracı, yeni bir kiracı bulup kira sözleşmesini devrederse, bu durumda kira sözleşmesinden doğan borçları sona erdirilecektir.
