Her yıl sonunda gelecek yıl yapılması muhtemel olarak maaş zam oranlarına göre alınacak maaşın hesaplaması yapılmaktadır. 2021 yılı içinde aynı durum geçerlidir. Tabi yıl sonunda yapılacak olan hesaplamalar genelde tahmini olmaktadır. Burada kesin karar verebilmek ve hesaplama yapabilmek için öncelikli olarak yapılacak zam oranı hakkında bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
Zam hesaplama yöntemleri ile maaş hesabı yapmak çok kolaydır. Ülkemizde maaş zamları TEFE, TÜFE oranlarına göre veya özel olarak belirlenen ve açıklanan oranlara göre yapılmaktadır. Ayrıca yapılacak zam sonrası vergi dilimi hesabı yapılması da önemlidir. Bu sayede tam olarak alınacak olan net maaş hakkında bilgi sahibi olmak mümkündür.
Zam Hesaplama Yöntemleri
Zam hesaplama yöntemleri yapılacak zam oranına göre farklılık gösterebilmektedir. Genelde ülkemizde yapılacak olan zamlar TÜFE oranı üzerinden yapılmaktadır. Tabi özel olarak belirtilen durumlarda enflasyonun farklı durumlarına göre zam oranı artışı da yapılmaktadır. Yapılacak zam hesaplama yöntemleri ve açıklamaları aşağıda ki gibidir.
- Özel Oran: Maaşlara enflasyon oranı dışında yapılan zam ile hesaplanmaktadır.
- TÜFE: TÜFE’nin 12 aylık ortalaması alınarak maaş üzerinde hesaplama yapılıyor.
Tabi bu iki hesaplama şeklinin dışında özel olarak ÜFE ve TÜFE oranlarının hesaplamasına göre de zam artışı yapılabiliyor. Bir önceki yılın enflasyon oranlarına göre artış yapıldığı durumlarda olabiliyor. Emekli olanlar ve maaş alanlar için de durum da bir değişiklik olmamaktadır. Bu artış oranına göre ilerleme yapmak ve maaşınızı hesaplamak daha kolay olacaktır.
Yasal Olarak Zam Yapılması Zorunlu mu?
Ülkemizde yanlış bilinen gerçekler vardır. Kanun gereği veya özel iş sözleşmesinde açıkça belirtilmediği sürece iş verenin zam artışı yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca zam az yapıldı veya yapılmadı diyerek iş sözleşmesinin fesih edilmesi durumu söz konusu değildir. Zam artışını gerekçe göstererek işten ayrılan bir kişinin ihbar ve kıdem tazminatı alması da söz konusu olmayacaktır.
Ama işe giriş sırasında yapılan sözleşme de açık bir şekilde zam oranı belirtildiyse ve iş veren bu orana uymuyorsa bu durumda işçi haklı olacaktır. İşçi bu durumu kanıtlayabiliyorsa tek yapması gereken eşit davranma ilkesine uygun hareket edilmediği gerekçesiyle tazminat talebinde bulunma hakkına sahiptir.
Memur ve Emekli Maaşı Zam Hesaplama
Memur ve emekliler toplu sözleşme kapsamında 6 aylık dönemlerde zam artışı yapılmasına hakkına sahiptir. Bu artış enflasyon farkı kapsamında yapılmaktadır. 6 ay içerisinde değişen oranlarda maaş hesaplama işlemi yapılarak bir sonra ki ay bu fark ödenmeye başlanacaktır.
Enflasyon zammı ülkemizde en çok kullanılan maaş zam oranıdır. Enflasyon oranı içerisinde 400’den fazla ürün yer almaktadır. Ürünlere yıl içerisinde yaşanan artış göz önüne alındığında aldıkları maaşın değeri düşüyorsa bunu ortadan kaldırmak adına bu şekilde zam yapılmasına karar verilmiştir.
